ΠΡΟΣ: – κ. Μ. Χρυσοχοϊδη,
Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης &
Ανταγωνιστικότητας
Κύριε Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) – η οποία, όπως άλλωστε γνωρίζετε, αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας, διαπιστευμένο φορέα παροχής προγραμμάτων «Δια βίου μάθησης» βάσει του Ν.3369/2005 (αρ. Απόφασης 16195/ΦΕΚ 1399 τεύχος Β΄/6.08.2007), κάτοχο Διαχειριστικής Επάρκειας Τύπου Β΄ και Γ΄ (αρ. πρωτ. και ημερ/νία πιστοποίησης 2058/16.02.2008) και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum – EDF), ήτοι του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο – στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Σχέδιο Νόμου «Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή», σας καταθέτει με το παρόν τις προτάσεις της, προκειμένου αυτό να συμβάλλει και στη δημιουργία ευκαιριών για την ισότιμη ένταξη των πολιτών με αναπηρία στην ελληνική κοινωνία.
Πάγια πλέον πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και όλων των προηγμένων κρατών διεθνώς, είναι η αξιοποίηση των μεγάλων επενδύσεων ως εργαλείων για την προώθηση μέτρων με στόχο τη δημιουργία ισχυρών αειφόρων κοινωνιών, ικανών να επιβιώσουν και στις πλέον αντίξοες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, με σεβασμό όμως στα δικαιώματα και
τις ιδιαίτερες ανάγκες όλων των γενεών, καθώς και όλων ανεξαιρέτως των πολιτών, δίχως διακρίσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αξιοποίηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση των χρηματοδοτήσεων των Ευρωπαϊκών Ταμείων ως εργαλείο για τη βελτίωση των συνθηκών πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, μέσω των υπαγορεύσεων του άρθρου 16 «Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και μη διάκριση» του Γενικού Κανονισμού των Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.)[1].
Επιπρόσθετα, η αύξηση του ρυθμού γήρανσης του πληθυσμού επιβάλλει διεθνώς την ανάπτυξη και αξιοποίηση όλων των δυνάμεων της κοινωνίας, ακόμη και αυτών που παραδοσιακά, λόγω λανθασμένων εκτιμήσεων και κατεστημένων αντιλήψεων, αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό ως προς την αποτελεσματικότητα και παραγωγικότητά τους, μεταξύ των οποίων είναι και τα άτομα με αναπηρία.
Υπό την προαναφερθείσα οπτική, η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί ότι ο νέος επενδυτικός νόμος αποτελεί εθνική ευκαιρία, η οποία από κοινού με το ΕΣΠΑ 2007 – 2013 μπορεί να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή, δίχως διακρίσεις, για τη μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα των ατόμων με αναπηρία, αίροντας τα εμπόδια που μέχρι σήμερα την απέκλειαν από μια σειρά κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων.
Δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή και διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι η οριζόντια διάχυση της διάστασης της αναπηρίας σε γενικές δράσεις και πολιτικές μπορεί να επιφέρει την ουσιαστική διαφορά προς όφελος των ατόμων με αναπηρία, προτείνουμε τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας στον νέο επενδυτικό νόμο.
Για το σκοπό αυτό, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τα εξής:
§ Στο Άρθρο 3 «Ενισχυόμενες δαπάνες», η παράγρ.1.α.i να διαμορφωθεί ως εξής (βλ. έντονη γραμματοσειρά): «i. Η κατασκευή, η επέκταση, ο εκσυγχρονισμός κτηριακών, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων, καθώς και οι δαπάνες διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου και οι δαπάνες κατασκευών για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία. Οι δαπάνες αυτές δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 40%……………».
Με αυτή την πρότασή μας επιδιώκουμε να διασφαλιστεί η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στις υποδομές και τις υπηρεσίες των επενδύσεων που εντάσσονται στον νέο επενδυτικό νόμο. Επιδιώκουμε να δοθεί κίνητρο προκειμένου να εφαρμοστούν οι αρχές του «Σχεδιασμού για Όλους»[2] και ως εκ τούτου να καλυφθούν οι διαφορετικές ανάγκες για προσβασιμότητα του συνόλου των κατηγοριών των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων και των αναγκών των πολιτών με μειωμένη κινητικότητα[3], είτε ως εργαζομένων είτε ως εξυπηρετούμενων.
§ Παρόλο που το β΄ εδάφιο της παράγρ.3 του Άρθρου 8 «Όροι Υπαγωγής Επενδυτικών Σχεδίων» κινείται στη σωστή κατεύθυνση για τα άτομα με αναπηρία, ωστόσο προτείνουμε να διαμορφωθεί ως εξής: «Επιπλέον σε κάθε επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να διασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης σε άτομα με αναπηρίες, εφόσον αυτό είναι εφικτό από το είδος του επενδυτικού σχεδίου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζονται με Απόφαση του Υπουργού Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας».
§ Στο Άρθρο 10 «Κριτήρια Αξιολόγησης», προτείνουμε στην παράγραφο «α. Κριτήρια Αξιολόγησης του Επενδυτικού Φορέα», να προστεθεί νέα κατηγορία ως ακολούθως: «vi.απασχόληση ατόμων με αναπηρία». Με την προαναφερθείσα πρότασή μας επιδιώκουμε να δοθεί ένα κίνητρο μέσω του επενδυτικού νόμου για την ένταξη της μεγάλης πληθυσμιακής ομάδας των ατόμων με αναπηρία – που αποτελεί περίπου το 10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας – στην παραγωγική διαδικασία, διότι μέχρι σήμερα παραμένει στην πλειοψηφία της παροπλισμένη, εάν λάβουμε υπόψη μας ότι σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος κατά το β΄ τρίμηνο του έτους 2002, το 84% των ατόμων με αναπηρία και προβλήματα υγείας είναι οικονομικά ανενεργά. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην εργασία είναι απολύτως αναγκαία σε κοινωνίες όπως είναι η ελληνική, που το ενεργό εργατικό δυναμικό, λόγω του δημογραφικού προβλήματος, συνεχώς συρρικνώνεται, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Επιπρόσθετα, μέσω της ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην εργασία αυξάνεται η αγοραστική τους δύναμη, συντελώντας με αυτόν τον τρόπο στην ενίσχυση της αγοράς, που αυτήν την περίοδο λόγω της οικονομικής κρίσης παρουσιάζει σημαντική πτώση.
§ Στο Άρθρο 13 «Ειδικά Επενδυτικά Σχέδια-Καθεστώς Ενισχύσεων», να προστεθεί στην παράγραφο 1. νέα κατηγορία ως εξής: «ε. Επιχειρηματικότητας των ατόμων με αναπηρία. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται για την ίδρυση και τη λειτουργία μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, στο εταιρικό κεφάλαιο των οποίων συμμετέχουν με ποσοστό άνω του 50% φυσικά πρόσωπα που είναι άτομα με αναπηρία ή γονείς/κηδεμόνες ατόμων με αναπηρία ή συλλογικοί φορείς των ατόμων με αναπηρία, όπως είναι η Ε.Σ.Α.μεΑ. και οι φορείς – μέλη αυτής. Ουδείς συσχετισμός των από τον παρόντα νόμο προβλεπόμενων ενισχύσεων (θετικός ή αρνητικός) επιτρέπεται με τα προνοιακά επιδόματα που τα άτομα αυτά λαμβάνουν.».
Αξίζει να επισημανθεί ότι αυτή η πρότασή μας αποσκοπεί στην προώθηση της ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην παραγωγική διαδικασία μέσω της προώθησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας των ίδιων, των γονέων ή νομίμων κηδεμόνων τους και των συλλογικών τους φορέων. Ένας σοβαρός ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης από τα άτομα με αναπηρία – η οποία εξάλλου συνεπάγεται από τη φύση της και οικονομικό ρίσκο – είναι η απώλεια των αναπηρικών επιδομάτων και των συντάξεων που λαμβάνουν και παραδοσιακά αποτελούν τις πιθανότερες πηγές του εισοδήματός τους. Η αποσύνδεση λοιπόν των οποιονδήποτε κινήτρων από τα προνοιακά εισοδήματα των ατόμων με αναπηρία
αποτελεί θετικό μέτρο δράσης για την προώθηση της επιχειρηματικότητας των ατόμων με αναπηρία.
§ Λόγω της προαναφερθείσας προτεινόμενης προσθήκης, στο ίδιο άρθρο θα πρέπει να προστεθεί η παρακάτω παράγραφος κατ’ αναλογία της παραγράφου 2 του Άρθρου 13:
«6. Καθεστώς Ενισχύσεων Επιχειρηματικότητας Ατόμων με Αναπηρία
α. Στα επενδυτικά σχέδια της κατηγορίας αυτής παρέχεται ενίσχυση, σε εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής κατά Κατηγορία (άρθρο 14) το ύψος της οποίας, για το σύνολο των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλονται κάθε έτος, καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
β. Η παραπάνω ενίσχυση παρέχεται κατά τα πρώτα πέντε, μετά την ίδρυσή της, έτη λειτουργίας της επιχείρησης και μέχρι του ποσού του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ συνολικά, σε περίπτωση που γίνεται χρήση χρηματοδοτικής μίσθωσης εγκαταστάσεων και εξοπλισμού. Σε κάθε άλλη περίπτωση, παρέχεται επιχορήγηση, το ύψος της οποίας δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ συνολικά. Το κατ’ έτος χορηγούμενο ποσό δεν δύναται να υπερβαίνει το 33% του συνόλου της χορηγούμενης ενίσχυσης.
γ. Η ενίσχυση αυτή παρέχεται για δαπάνες που αφορούν αμοιβές για νομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες διοικητικής υποστήριξης και παροχής συμβουλών που έχουν άμεση σχέση με τη δημιουργία της επιχείρησης, καθώς και δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά τα πρώτα πέντε έτη μετά την ίδρυση της επιχείρησης και αφορούν:
ι. τόκους εξωτερικής χρηματοδότησης με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει το επιτόκιο αναφοράς,
ιι. δαπάνες για μίσθωση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού παραγωγής,
ιιι. δαπάνες για ενέργεια, ύδρευση και θέρμανση καθώς και διοικητικές επιβαρύνσεις και φόρους (εκτός του Φ.Π.Α. και των εταιρικών φόρων),
iv. δαπάνες για χρηματοδοτική μίσθωση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού παραγωγής.
v. δαπάνες για μισθοδοσία, όπου περιλαμβάνονται και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, με την προϋπόθεση ότι γι’ αυτές δεν έχουν δοθεί άλλου είδους ενισχύσεις.
δ. Τα ποσοστά ενίσχυσης δεν μπορούν να υπερβαίνουν :
i. Στις περιφέρειες του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο α’ της Συνθήκης Ε.Ε. το 35% των ενισχυόμενων δαπανών που πραγματοποιούνται κατά τα τρία πρώτα έτη μετά την ίδρυση της επιχείρησης και το 25% κατά τα δύο επόμενα έτη. Τα ποσοστά αυτά μπορούν να προσαυξάνονται κατά 5% στις περιφέρειες όπου το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. είναι μικρότερο του 60% του μέσου όρου των 25 Κρατών – Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς στα μικρά νησιά με πληθυσμό μικρότερο των πέντε χιλιάδων (5.000) κατοίκων.
ii. Στις περιφέρειες του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ’ της Συνθήκης Ε.Ε. το 25% των ενισχυόμενων δαπανών που πραγματοποιούνται κατά τα τρία πρώτα έτη μετά την ίδρυση της επιχείρησης και το 15% κατά τα δύο επόμενα έτη.
ε. Οι μικρές επιχειρήσεις που ελέγχονται από μετόχους επιχειρήσεων που έκλεισαν κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο δεν δύνανται να λάβουν ενίσχυση, εφόσον δραστηριοποιούνται στην ίδια σχετική αγορά ή σε όμορες αγορές.
στ. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας καθορίζονται οι περιοχές της Επικράτειας στις οποίες παρέχονται οι ενισχύσεις της παραγράφου αυτής, οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι ενισχυόμενες επιχειρήσεις, η διάρκεια του καθεστώτος, τα ποσοστά των χορηγούμενων κατ΄ έτος ενισχύσεων, το σύνολο ή μέρος των οριζόμενων στην περίπτωση γ΄ δαπανών, και μπορούν να ορίζονται οι αναγκαίες παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του παρόντος νόμου σε σχέση με τη νομική μορφή των επιχειρήσεων, το περιεχόμενο και το ελάχιστο κόστος ενισχυόμενου επενδυτικού σχεδίου, την ιδία συμμετοχή, τον τρόπο και τα κριτήρια αξιολόγησης, τη διαδικασία παροχής των ενισχύσεων, το χρόνο και τις υπηρεσίες στις οποίες υποβάλλονται οι σχετικές αιτήσεις και τα όργανα εξέτασης και έγκρισης αυτών καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια».
§ Στο Άρθρο 14 «Υποχρεώσεις Ενισχυόμενων Επιχειρήσεων-Κυρώσεις» να προστεθεί στην παραγρ. 1 εδάφιο ι ως εξής: «ι. Να εφαρμόζουν τις προδιαγραφές για τα άτομα με αναπηρία του άρθρου 8 του παρόντος νόμου».
Κύριε Υπουργέ,
Με δεδομένη την ιδιαίτερη ευαισθησία σας, ελπίζουμε στη θετική ανταπόκρισή σας στις προαναφερθείσες προτάσεις μας, οι οποίες στοχεύουν στη διασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων για την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες της χώρας και οι οποίες, πρέπει να επισημάνουμε, βασίζονται στην παραγρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας».
Σας ευχαριστούμε θερμά εκ των προτέρων.
Με εκτίμηση,
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Ι. Βαρδακαστάνης Χρ. Νάστας
[1] Κανονισμός (EK) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999-άρθρο 16 «Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και μη διάκριση»: «Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλου, της φυλής ή της εθνοτικής καταγωγής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, της ύπαρξης αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού κατά τα διάφορα στάδια υλοποίησης των Ταμείων και, ειδικότερα, της πρόσβασης σε αυτά. Ειδικότερα, η δυνατότητα πρόσβασης για τα άτομα με αναπηρία αποτελεί ένα από τα κριτήρια που πρέπει να τηρούνται κατά τον καθορισμό Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Ταμεία και που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τις διάφορες φάσεις υλοποίησης».
[2]Ο «Σχεδιασμός για Όλους» είναι ο σχεδιασμός προϊόντων, περιβαλλόντων, προγραμμάτων και υπηρεσιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους τους ανθρώπους, στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση, χωρίς ανάγκη προσαρμογής ή εξειδικευμένου σχεδιασμού. Ο όρος «Σχεδιασμός για όλους» δεν αποκλείει τις υποβοηθητικές συσκευές για συγκεκριμένες ομάδες ατόμων με αναπηρίες, όπου αυτό απαιτείται.
[3] Oποιοδήποτε πρόσωπο, η κινητικότητα του οποίου είναι μειωμένη κατά τη χρήση προσφερόμενων υποδομών ή υπηρεσιών π.χ. μεταφορικών μέσων, λόγω οποιασδήποτε σωματικής αναπηρίας (αισθητήριας ή κινητικής, μόνιμης ή προσωρινής), διανοητικής ανικανότητας ή αδυναμίας, ή λόγω οποιασδήποτε άλλης αιτίας ανικανότητας ή ηλικίας, και η κατάσταση του οποίου απαιτεί κατάλληλη προσοχή και προσαρμογή των προσφερόμενων σε όλους τους πολίτες υπηρεσιών στις ιδιαίτερες ανάγκες του προσώπου αυτού.
